TEST: Mackie DL32R - Rackowy mikser cyfrowy sterowany iPadem

W 1991 roku nabyłem swój pierwszy profesjonalny mikser analogowy Mackie 1604. Od tego czasu dość często miałem okazję pracować na konsoletach tej marki, szczególnie serii 8-BUS. Mniej więcej 14 lat później pracowałem podczas długiej trasy koncertowej na pierwszej cyfrowej konsoli Mackie serii TT. Od ponad roku pracuję z mikserem DL1608, a od 2 miesięcy DL32R.

Produkty Mackie zawsze mocno związane były z technologią analogową. Pomiędzy serią TT, a serią DL nie oferowali innych konsolet cyfrowych, a w ofercie firmy nadal dostępnych jest bardzo wiele modeli analogowych.

 

 

Nie bez znaczenia zatem dla jakości podzespołów elektronicznych oraz oprogramowania jest przywiązanie Mackie do technologii analogowej. Przekłada się ono na jakość torów opartych o ponad 25 letnie doświadczenie firmy w produkcji konsolet. Natomiast doświadczenie w produkcji profesjonalnej serii TT, która wiele lat temu już zdobyła sobie sporą popularność i stała się konsoletą rider`ową, przekłada się na jakość oprogramowania.

Dlatego naturalną konsekwencją prężnego rozwoju firmy w tych dwóch domenach jest powstanie mikserów cyfrowych sterowanych za pomocą aplikacji opartych na iOS.

 

 

Wszech - mogący

Zasadniczą ideą przyświecającą budowie konsolet sterowanych z pozycji tabletu, czy telefonu jest uniezależnienie realizatora od lokalizacji związanej z ustawieniem miksera. Podkreśla to w swojej kampanii promocyjnej Mackie poprzez hasło "Mikser jest zawsze tam, gdzie realizator".

Miksery DL z serii 16xx oferują gniazda dokujące iPad`a zintegrowane z obudową miksera oraz bezprzewodową łączność wielu urządzeń spod znaku nadgryzionego jabłka. Jednak ich zasadnicza funkcja to zastosowanie w typowo nagłośnieniowych aplikacjach.

 

 

Natomiast model 32-kanałowy został znacząco rozbudowany, dzięki czemu można go stosować zarówno do nagrań Live, jak i pracy w studio nagrań integrując z dowolną aplikacją DAW. Seria 32 jest zatem odpowiedzią na szersze potrzeby współczesnego realizatora. Na koncercie możemy bez użycia komputera, wyłącznie za pomocą dysku połączonego poprzez port USB zapisać niezależnie sygnał z każdego kanału konsolety, by następnie przenieść go do dowolnej aplikacji DAW.

Po koncercie możemy zabrać mikser do studia, ustawić w pomieszczeniu nagraniowym, połączyć z komputerem w reżyserce za pomocą przewodu USB lub opcją Dante i cieszyć się zapisem 32 kanałów audio.

 

 

Mikser sterowany poprzez iPad / iPod / iPhone

Rozwój tabletów, rozkwit aplikacji muzycznych pod te systemy, duża popularność i stabilność rozwiązań firmy Apple, mobilność oraz wiele innych drobnych, acz kluczowych z punktu widzenia użytkownika aspektów spowodowały, iż od pewnego czasu obserwujemy bum profesjonalnych rozwiązań z użyciem masowej elektroniki. Jednym z droższych elementów większości urządzeń Pro Audio są duże, kolorowe i wyrafinowane technologicznie wyświetlacze. Zadajmy sobie pytanie, co byśmy otrzymali gdyby:

 

• Wyświetlacz był naprawdę duży, czasami większy od rozmiarów urządzenia,

• Miał możliwość odłączenia od urządzenia i sterowania z dystansu jego funkcjami, np. za pomocą komunikacji WiFi,

• Możliwe było skomunikowanie kilku różnych wyświetlaczy sterowanych przez rożne osoby obsługujące odrębne funkcje urządzenia?

 

Odpowiedź nasuwa się sama - otrzymalibyśmy mikser Mackie z serii DL.

 

 

Budowa miksera

Mikser jest bardzo estetycznie zapakowany, posiada akcesoria mocujące router i dysk do obudowy, przewody oraz zasilacz i wygodne uchwyty rack, ułatwiające przenoszenie. Po rozpakowaniu urządzenia pierwsze kroki prowadzą do AppStore po darmową aplikację sterującą zwaną Master Fader lub uproszczoną jej wersję dla iPhona i iPoda zwaną MyFader. Dopiero po jej zainstalowaniu zaczyna się zabawa za pomocą urządzenia sterującego połączonego z mikserem dzięki protokołowi WiFi.

Konsoleta posiada 32 wejścia mikrofonowo - liniowe, w tym 8 combo oraz:

 

• 14 wyjść liniowych XLR, w tym wyjście stereofonicznej sumy,

• Wyjście słuchawkowe z regulacją wzmocnienia,

• Wyjście liniowe do podłączenia monitorów odsłuchowych, np. IEM,

• Wyjście cyfrowe AES,

• Port połączenia routera,

• Wejście USB dla dysku zewnętrznego,

• Port USB do komunikacji z komputerem,

• Opcjonalną kartę Dante.

 

 

Wszystkie parametry konsoli mogą być zapisane w pamięci oprogramowania sterującego. Konsoleta może być sterowana bezprzewodowo dziesięcioma urządzeniami połączonymi poprzez WiFi z jej routerem. Każdemu z tych urządzeń możemy przypisać zakres dostępu do jej konsoli. Oprogramowanie oferuje na poszczególnych kanałach:

 

• Korektory parametryczne, graficzne, kompresory i bramki,

• Globalny pogłos w ilości dwóch procesorów oraz delay,

• Grupowanie wyciszeń torów (Mute Groups),

• Grupy kanałów (Sub Groups),

• Linie opóźniające na kanałach wyjściowych, z możliwością określenia temperatury otoczenia, która ma wpływ na prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu,

• Grupy VCA,

• Kanały matryc MTX.

 

 

Komunikacja bezprzewodowa może być realizowana za pomocą dowolnego routera, np. Apple, Belkin czy innych. Należy go wpiąć do portu sieciowego 100MB za pomocą przewodu CAT5. Z tyłu miksera znajduje się również gniazdo przewodu zasilania sieciowego, włącznik, dwa wentylatory oraz porty USB. Konsoleta posiada 32 wejścia mikrofonowo - liniowe, co oznacza, że do portu XLR można podłączyć zarówno mikrofon, jak też sygnał liniowy. Osiem ostatnich wejść zostało wykonanych za pomocą złącza Combo, czyli umożliwiającego zastosowanie wtyku XLR lub 1/4 TRS. Może się to okazać przydatne do szybkiego podłączenia powrotów dodatkowych procesorów efektów na ostatnie 8 kanałów konsoli lub podłączenie bezpośrednie instrumentów klawiszowych.

Ponadto konsoleta posiada 14 wyjść opartych na gniazdach XLR. Porty te mogą służyć do wysyłek na monitory, na dodatkowe efekty lub na inną konsoletę. Sygnał na nie bowiem może być pobierany przed lub po obróbce efektami i korekcją z poszczególnych kanałów, przed tłumikiem lub po tłumiku.

 

 

Przedwzmacniacze miksera dla sygnałów mikrofonowych i symetrycznych liniowych pracują w zakresie wzmocnienia do 60dB. Dla sygnałów niesymetrycznych liniowych wzmocnienie działa w zakresie do 40dB, zaś z pozycji Unity można sygnał również stłumić o 20dB.

 

Oprogramowanie

Program Master Fader służy nie tylko do sterowania podstawowymi funkcjami obróbki sygnałów, ale również do zarządzania dostępem poprzez WiFi, aktualizacją oprogramowania systemowego, itp. Główne okna to podgląd kanałów miksera oraz edycja procesami DSP, czyli korekcją i procesorami dynamiki oraz przestrzennymi. Sterowanie opcjami miksera oparte jest na gestach palcami na iPadzie.

 

 

Aktywne opcje, czyli te którymi aktualnie sterujemy są podświetlane i powiększane za pomocą opcji Grow&Glow. Dzięki temu posiadamy wizualną kontrolę nad sterowanymi parametrami. Część z opcji miksera dostępnych jest za pomocą dedykowanych przycisków, a inne są po prostu przewijane gestem, np. widok kanałów miksera, czy przejście z opcji korektora do procesorów dynamicznych.

Obok tłumików kanałów miksera znajdują się czytelne, duże wskaźniki poziomu sygnału. Posiadają one trójkolorowe podświetlenie: słupek zielony rozpoczyna wskazania od poziomu -90dBFS, następnie na poziomie -18dBFS zaczyna się zmieniać w kolor żółty, po czym na -3dBFS zaczyna się zapalać czerwony klip. Każdy tłumik jest podświetlony w kolorze odmiennym, dla każdej warstwy, jaką może reprezentować. Tłumiki bowiem, jak to ma miejsce w wielu innych konsoletach cyfrowych mogą służyć do wysyłki sygnału z danego kanału na szynę sumującą miksera lub efekty Reverb oraz Delay, a także na tory Aux.

 

 

Każdy kanał posiada również miniaturowe okno z krzywą zastosowanej korekcji. W zorientowaniu się, czy dana funkcja, np. korektor jest aktywna pomaga podświetlenie, np. korektor wyłączony jest szary, zaś włączony ma wykres koloru zielonego. Kanały miksera zaopatrzone są również we wskaźnik pracy procesorów dynamicznych, czyli tzw. miernik Gain Reduction. Dla lepszej orientacji podczas pracy każdy z kanałów miksera może otrzymać nazwę własną oraz ikonę, którą mogą być dostępne grafiki lub zdjęcia użytkownika. Kanały miksera mogą być również parowane.

Ciekawym rozwiązaniem są dwa tryby widoku dla korektora oraz procesorów dynamicznych, czyli Modern oraz Vintage. Można je zmieniać niezależnie dla korekcji i dynamiki. W trybie Modern okno korekcji i dynamiki przypominają klasyczne rozwiązania znane z wtyczek DAW z wykresami krzywych korekcji i redukcji dynamiki. Natomiast w trybie Vintage korektor "zamienia" się w coś w rodzaju klasycznych korektorów Neve, a kompresor zaczyna przypominać klasyczne procesory dynamiczne Universal Audio.

 

 

W trybie Vintage ustawień korekcji lub procesorów dynamicznych możemy dokonywać za pomocą zmiany ustawień wirtualnych potencjometrów. Natomiast w trybie Modern możemy większość ustawień zmienić rysując palcem po krzywych korekcji i dynamiki. Korektor oferuje filtr dolnozaporowy oraz cztery filtry szczytowo - dołkowe, z których dwa są przełączalne na półkowe. Korekcja działa w zakresie +/- 15dB, a szerokość filtrów może być regulowana w zakresie 0.5 - 16Q. W trybie Vintage ich możliwości są ograniczone odzwierciedlając konstrukcję klasycznych korektorów. Podobnie jest w przypadku kompresora i bramki, które w trybie Vintage oferują inne możliwości, niż w trybie Modern.

Procesory globalne, czyli takie, które mogą być zastosowane dla każdego kanału za pomocą dedykowanych wysyłek to dwa pogłosy (Reverb) oraz linia opóźniająca (Delay). Posiadają one gamę podstawowych ustawień charakteryzujących tego typu efekty i wyczerpujących potrzeby użytkownika w zakresie standardowego użytkowania. Procesor pogłosowy posiada emulację następujących przestrzeni: Plate, Ambience, Small Room, Medium Room, Large Room, Hall, Cathedral, Gated Reverb, Spring. Natomiast linia opóźniająca oferuje tryby: Mono, Tape Echo, Stereo, Ping-Pong oraz Multi-Tap. Tryby pracy procesorów ubarwiają ilustracje adekwatne do tego, jaki rezultat brzmieniowy osiągamy. Pogłos może pracować w zakresie do 10 sekund czasu zanikania, zaś Delay do 1.600ms opóźnienia powtórzeń. Każda z szyn wyjściowych, czyli L-R, Aux`y, podgrupy i matryce posiadają korektory.

 

 

Wyboru, jakiego typu korekcji - graficznej, czy parametrycznej - na szyny wyjściowe chcemy użyć dokonujemy w ustawieniach miksera. Korektory graficzne oferują regulację 31 pasm w zakresie +/- 12dB oraz powiększenie horyzontalne zakresu regulacji, które umożliwia precyzyjniejsze nastawy. Korektor graficzny umożliwia również rysowanie ręczne za pomocą gestów w trybie Draw. Gdyby tego było za mało na każdej z szyn wyjściowych zastosowano dodatkowy korektor parametryczny.

Ponadto każda z szyn wyjściowych posiada kompresor / limiter - taki, sam, jaki znajdziemy w kanałach wejściowych miksera, jednak pozbawiony sekcji bramki szumów. Wraz z kompresorem na szynach wyjściowych dostępne są regulatory opóźnienia szyny oraz temperatury otoczenia nagłaśnianego terenu, czy obiektu, w celu obliczenia poprawnych opóźnień do kompensacji odległości pomiędzy np. nagłośnieniem frontowym, a perkusją na scenie lub frontem i głośnikami linii opóźniającej. Opóźnienie można ustawiać w zakresie 0-350ms, a temperaturę 0-40 stopni Celsjusza. Wszystkie ustawienia miksera można zapisać.

 

 

Jeśli chcemy stworzyć serię ustawień miksera dla jednego wydarzenia, na przykład koncertu, należy stworzyć tzw. Show i w ramach tegoż zapisywać tzw. Snapshots, które będą reprezentować ustawienia miksera, np. dla poszczególnych utworów lub wykonawców. Poza tym możemy zapisywać ustawienia każdego typu efektu obróbki sygnału, czyli korektorów, bramek i kompresorów, a także pogłosu i linii opóźniającej. Te możemy przywoływać niezależnie od zapisanych Snapshots. Podczas przywoływania ustawień miksera niektóre kanały możemy zabezpieczyć przed "nadpisaniem". Praca z ustawieniami miksera jest banalna i bardzo wygodna, m.in. z powodu tego, że zapisanym ustawieniom możemy prócz nazw nadać ikony ułatwiające identyfikację.

Mikser oferuje również grupy wyciszeń oraz grupy widoków kanałów, matryce i podgrupy oraz grupy VCA. Grupy wyciszeń to nic innego, jak sterowanie wyciszaniem wielu kanałów za pomocą jednego przycisku. Grupy widoków umożliwiają uwidocznienie w oknie miksera wybranych, czyli przypisanych do danej grupy torów. Grupy komutacyjne (SUB) służą do grupowania sygnałów z kilku kanałów w celu wspólnej obróbki DSP i dalszej transmisji na wybrany tor wyjściowy. Grupy VCA służą do sterowania poziomami sygnałów w przypisanych do nich kanałach. Matryce służą do grupowania sygnałów z różnych punktów miksera.

 

 

Wrażenia z użytkowania

Konsoleta była testowana w warunkach nagraniowych oraz koncertowych, gdzie sprawdziła się doskonale. Dużo wygodniej się na niej pracuje niż na wielu starszych modelach konsolet cyfrowych. Mimo, iż nie oferuje manipulatorów tylko regulację za pomocą aplikacji na tablet, czy telefon. Jako interfejs bez problemu działa ze wszystkimi aplikacjami DAW oferując dużą ilość wejść i wyjść. Ogromną zaletą jest możliwość równoległej obsługi przez wielu użytkowników, jeden z operatorów może stroić przody, a drugi konfigurować monitory. Procesory DSP, czyli korekcja, procesory dynamiki i efekty czasowe brzmią dobrze i działają skutecznie. To idealne rozwiązanie podczas stałej współpracy koncertowej z zespołem. Każdy z muzyków może np. za pomocą własnego telefonu ustawić sobie samodzielnie odsłuch - oczywiście po zainstalowaniu aplikacji MyFader i podstawowym instruktażu ze strony operatora dźwięku.

Narzędzie to otwiera wiele nowych możliwości w pracy z mikserami, a przy tym jego niewielkie gabaryty predysponują Mackie`go do pracy tam, gdzie niezbędna jest mobilność i szybkość konfiguracji oraz możliwość wciśnięcia się nie tylko na dużą salę koncertową, ale i do małego klubu. Dzięki rozwiązaniu, które oferuje Mackie możemy ustawić konsoletę w dowolnym miejscu, dokonać ustawień wzmocnienia Gain, uruchomić Phantom i sterować resztą zaawansowanych funkcji z dowolnego miejsca.

 

 

Podsumowując, użytkowanie tego miksera szczególną uwagę na plus zwraca:

 

• Intuicyjny, prosty i bardzo czytelny interfejs użytkownika, wpływający na łatwość obsługi,

• Bardzo dobrze brzmiące algorytmy DSP, czyli korekcja, procesory dynamiczne i efekty równoległe

• Bardzo zgrabna konstrukcja, zwarta, ale zarazem solidna i wytrzymała

• Jakość torów, czyli dobre brzmienie i niskie szumy przedwzmacniaczy

• Bardzo czytelny wyświetlacz wysokiej jakości (iPad), wspierający Retinę

• Mnogość szyn sumujących i miksujących

• Opcja wielokanałowego interfejsu audio

• Opcja zapisu na dysk zewnętrzny oraz odczytu listy utworów

• Opcjonalny interfejs Dante 32 / 32 48kHz

 

Natomiast to co jest na mojej liście życzeń w kwestii aktualizacji oprogramowania konsoli:

 

• Wbudowany analizator widma i generator sygnałów testowych

• Firmware dla Mackie Control Universal Pro umożliwiający np. po sieci sterowanie miksera za pomocą fizycznych manipulatorów

 

 

Zdecydowanie nie uważam, że wadą tego miksera jest konieczność posiadania iPada. Jeśli jeszcze takiego nie mamy, to należy przyjąć, że to jeden z koniecznych elementów składowych zakupu, który jednak przy okazji oferuje wiele dodatkowych opcji związanych z pracą z dźwiękiem i nie tylko. O test podczas nagłośnienia poprosiłem kolegę po fachu, jego wrażenia z pracy na DL32R poniżej.

 

Gdy wziąłem pudełko do rąk pomyślałem od razu , że coś jest nie tak - wydawało się za lekkie… Dlatego przed spakowaniem do samochodu musiałem je rozpakować i sprawdzić czy jest zawartość. Okazało się, że ten 32-kanałowy mikserek waży tylko 8.2 kg. Bosko dla mojego kręgosłupa :).

 

Po dotarciu na imprezę sprzęt bezproblemowo wyciągnąłem z pudełka dzięki dwóm eleganckim, srebrnym uchwytom - dodam, że nie wszystkie miksery takie posiadają. Ucieszyły mnie wejścia Combo - to bardzo dobra rzecz, kiedy nie ma wystarczającej ilości DBox`ów, a trzeba wpiąć kolejne klawisze, bas lub inny instrument. Konkurencyjny mikser, którego używam nie posiada niestety takich wejść, a co gorsza w ogóle nie ma gniazd jack, co jest moim zdaniem wielkim nieporozumieniem. Mackie DL32R ma ich osiem, dodatkowo posiada 14 Aux`ów oraz wyjścia na monitory typu IEM. Niestety nie do końca można korzystać z tych 14 Aux`ów - 2 wyjścia trzeba zarezerwować dla "przodów". Wspomniany konkurencyjny mikser posiada przy każdym wejściu XLR zabezpieczenie przed gwałtownym wyrwaniem końcówki wtyku. W praktyce po pewnym czasie te blaszki się wyginają. Ciężko nazwać to wadą, w każdym bądź razie Mackie tego nie posiada. Natomiast to czego mi zabrakło w DL32R to gniazda typu RCA, by móc wpiąć najzwyklejszy odtwarzacz mp3, laptop, telefon lub inne urządzenie,

 

Podczas koncertu możemy nagrać 24 ślady podłączając zewnętrzny dysk do jednego z portów USB. Trzeba tylko pamiętać, by dysk był czysty, bez folderów, systemu, itd. Możemy też umieścić na nim pliki mp3 jeżeli ktoś chciałby skorzystać z funkcji odtwarzania podkładu muzycznego na iPadzie - wygodne. Funkcja Playera umożliwia odtworzenie mp3 oraz nagrywanie.

 

Po skonfigurowaniu routera i podłączeniu go do miksera, nadeszła chwila prawdy… no tak… na iPadzie trzeba zrobić UPDATE Firmware - zrobiłem i poszło. No i zostałem mile zaskoczony. Aplikacja Master Fader 3 oferuje naprawdę sporo. Pierwsze okienko w lewym górnym rogu daje nam widok ogólny na wszystkie tłumiki łącznie z grupami VCA, AUX, MTX. Drugi tryb widoku przybliża nam kanały i porządkuje je. Z kolei trzeci tryb widoku reprezentuje ustawienia pojedynczego tłumika. Dalej widzimy okienko informacyjne, potem ustawienia.

 

Bardzo wygodną funkcją jest ustawienie grupy widoków. Nie musimy za każdym razem przewijać ekranu, by dotrzeć z 1 kanału do 32-go. Można przypisać do widoku np. samą perkusję. Wygodne podczas pracy są również grupy wyciszeń. Overview, czyli widok wszystkich torów w trakcie miksu jest bardzo przydatny, bo widzimy całą "deskę" z góry. Widać poziomy, który tor klipuje lub jest wyciszony. W razie zaświecenia się czerwonej diody przy kanale, klikamy na niego i od razu możemy przejść do korekty poziomu.

Realizator estradowy

 

 

Specyfikacja techniczna:

• 32 cyfrowo przywoływalne przedwzmacniacze ONYX+
• 14 dowolnie konfigurowalnych wyjść
• Stereofoniczne wyjście cyfrowe AES
• Procesory DSP obsługujące cyfrowe audio, samplowane przy częstotliwości 48 kHz i głębi 24-bitów
• Funkcję zapisu i przywoływania wszystkich ustawień dynamiki i korekcji na każdym kanale
• Interfejs audio 32x32 (USB 2.0)
• Funkcję bezpośredniego zapisu 24x24 na dysk USB 2.0
• 36 kanałów wejściowych z czteropasmowym korektorem parametrycznym (PEQ), filtrem dolnozaporowym, bramką i kompresorem,
• 28 szyn wyjściowych z 4-pasmowym PEQ, filtrami górno- i dolnozaporowymi, 31-pasmowym korektorem graficznym, kompresorem/limiterem i opóźnieniem, wliczając w to: 14 szyn Aux, 6 szyn matrycowych, 6 podgrup, szynę główną L/R
• 6 grup VCA
• 6 grup wyciszających
• 3 stereofoniczne procesory efektów cyfrowych z dedykowanymi wysyłkami i powrotami
• Wymiary: 483 x 138 x 443 mm
• Waga: 8.2 kg