TEST: Warm Audio WA-2A kompresor optyczny

Firma Warm Audio od początku istnienia postawiła sobie ambitny cel - przy użyciu najlepszych dostępnych materiałów wyprodukować wysokiej jakości sprzęt w o wiele niższej niż konkurencja cenie. Hasło wydaje się być znajome, ale jak się tak dobrze zastanowić, to pomysł nie wydaje się bez szans. Każdy, kto z ciekawości zaglądał do legendarnych urządzeń studyjnych wie, że często ich układy są bardzo proste, a co za tym idzie dość niedrogie w stosunku do napompowanej potem ceny. Niestety producenci wiedzą jednak, że im coś jest tańsze, tym z góry zakładamy, że niższej klasy - stąd czasem irracjonalne sumy za sprzęt, którego części można kupić w każdym sklepie elektronicznym za grosze...

Warm Audio podeszło do tematu inaczej. Nic nie stało na przeszkodzie, żeby była to kolejna firma oferująca sprzęt za kilka średnich krajowych płac. Tymczasem płacimy za niego tyle, ile w rzeczywistości jest warty otrzymując zawodowe, absolutnie konkurencyjne urządzenia, które stały się hitem na rynku i sprzedają się jak świeże bułeczki generując i tak dobry zysk producentowi. Mówiąc krótko - wszyscy są zadowoleni - no może oprócz innych firm usiłujących sprzedać to samo drożej... Warm Audio powstało głównie żeby dostarczać klientom wierne inkarnacje legendarnych urządzeń w cenie dostępnej bez konieczności napadania na bank.

Tym razem trafił do mnie optyczny, lampowy kompresor o symbolu WA-2A. Jak nietrudno zgadnąć jest to klon słynnego LA-2A firmy Teletronix. Absolutnie legendarne urządzenie, które zresztą doczekało się wielu wznowień przez różnych producentów. Wiedząc, czego mogę się spodziewać przystąpiłem do testu.

 

 

Konstrukcja

Producent chwali się, że WA-2A jest bardzo wierną kopią oryginału, która jednak została nieco przebudowana w zakresie designu. Mamy więc obudowę o wysokości 2U zamiast 3U, jak również zrezygnowano z otwieranego, przedniego panelu. Lampy i transformatory umieszczono w środku obudowy. Elementy polutowane są z zastosowaniem płytki PCB. Szczególnie ryzykownym manewrem było umieszczenie zasilacza w pobliżu lamp i transformatorów sygnałowych, w tak małej obudowie. Na szczęście zastosowano toroidalny transformator, który skutecznie odgrodzono od reszty układu grubą blachą. Powinno działać.

Płyta przednia w szarym kolorze nawiązuje do designu oryginału, podobnie jak rozmieszczenie regulatorów. Mamy więc włącznik zasilania, przełącznik trybu pracy kompresor/limiter, potencjometr Peak Reduction (treshold) zapewniający redukcję gainu do -40dB, oraz potencjometr Output Gain, którym możemy zwiększyć sygnał o 40dB. Potencjometry mają wyczuwalne skoki, co ułatwia ich ustawienie, zwłaszcza podczas pracy w trybie stereo z drugim urządzeniem. Na pokładzie jest także przełącznik odpowiedzialny za wskazania analogowego miernika - działa on w trybie wyświetlania sygnału wyjściowego +10dB albo +4db. Środkowa pozycja powoduje ustawienie się wskazówki w pozycji 0dB i sygnalizowanie poziomu redukcji sygnału.

 

 

Z tyłu urządzenia, oprócz wejścia na przewód i wyboru napięcia znajdziemy gniazda wejściowe i wyjściowe XLR oraz TRS. Tutaj też umieszczono potencjometr pozwalający wyskalować wskaźnik sygnału. Trochę to nieporęczne po zamontowaniu w racku, zwłaszcza, że po nagrzaniu układu wskazania mogą nieco odbiegać od ustawionych na początku.

WA-2A umożliwia połączenie za pomocą kabla TRS z drugim egzemplarzem i pracę w trybie stereo. Tryb ten uruchamiamy pokrętłem Stereo Link. Podczas tej opcji urządzenie sterowane czeka, aż na głównym pojawi się sygnał. Wciąż jednak regulacja parametrów jest dostępna niezależnie dla każdego urządzenia, dlatego przed takim trybem pracy niezbędna jest prosta, opisana w instrukcji kalibracja.

 

 

Ostatnim ciekawym potencjometrem płyty tylnej jest Pre-Emphasis. Filtr ten powoduje nieco inny sposób wysterowania optycznego elementu odpowiedzialnego za redukcję sygnału. Pozwala zmniejszyć reakcję na niskie częstotliwości, dzięki czemu unikamy słyszalnego pompowania w tym zakresie kosztem większej kompresji góry pasma.

 

Co w środku

WA-2A to w pełni lampowy układ, dokładnie jak pierwowzór. Jedynym układem scalonym jest ten, odpowiadający za pracę wskaźnika wysterowania, co nie jest związane z torem audio. Producent tłumacząc się niepewną dostępnością lamp NOS przy tak dużych ilościach produkowanych urządzeń postanowił zaopatrzyć je we współczesne odpowiedniki. Są to jednak lampy renomowanych producentów, co gwarantuje powtarzalność parametrów. Mamy więc dwie lampy 12AX7 Tung Sol, jedną 12BH7 Elektroharmonix, oraz 6P1 w wersji chińskiej. W oryginale, zamiast 6P1 (lub rosyjskiego odpowiednika 6N1N) występuje lampa 6AQ5. Niestety nie jest ona produkowana już od lat 80. Mimo to jednak, producent umieścił w układzie podstawkę pozwalającą ją zamontować. Jeżeli więc kupimy taką z jakichś starych zapasów, to możemy jej użyć zamiast 6P1 (obydwie nie mogą być zamontowane jednocześnie). Należy przy tym zauważyć, że współczesna 6P1 zapewnia lepsze parametry pracy, lecz jeśli ktoś chce się maksymalnie zbliżyć do brzmienia oryginału Teletronixa ma otwartą drogę do eksperymentów.

 

 

Lampy umieszczone zostały w ekranujących kapturkach, co dodatkowo zabezpiecza je przed podatnością na zakłócenia. Transformatory wejściowy i wyjściowy wykonała firma CineMag. Można więc spodziewać się wysokiej jakości, ale też trochę innych właściwości niż w pierwowzorze urządzenia. Sercem układu jest fotocela Kenetek T4B, czyli najlepsza, dostępna na rynku. Co ciekawe, umieszczona została na podstawce - jeśli więc kupimy gdzieś egzemplarz NOS (T4B, T4A, T4C) możemy go w sekundę zamontować.

Podsumowując konstrukcję WA-2A trzeba przyznać, że urządzenie zbudowane jest niezwykle solidnie i przemyślanie, a użyte podzespoły to jedne z najlepszych na rynku. W tej cenie - zadziwiające.

 

 

Praca

Optyczne kompresory są dosyć wolne w porównaniu z tymi opartymi na tranzystorach FET czy układach VCA. Nie sprawdzą się więc w każdym zastosowaniu. Nie jest to więc kompresor do wszystkiego. Mimo to stały czas ataku, jaki oferuje WA-2A, czyli 10ms to doskonały wynik dla tego rodzaju urządzeń. Do wyboru mamy dwa tryby pracy - kompresora i limitera, przy czym realne różnice usłyszymy dopiero przy mocniejszym wysterowaniu. Przy trybie kompresora urządzenie oferuje współczynnik kompresji (ratio) 4:1, a w trybie limitera sięga nieskończoności. Czas pełnego powrotu (relase) waha się w zależności od ustawień między 0.5s a 5s (0.06s dla 50% relase).

Producent podaje dość duży, jak na układ lampowy odstęp sygnału od szumu - 74dB i zniekształcenia na poziomie 0.1% THD. Już pierwszy test odsłuchowy zdaje się potwierdzać te dane. WA-2A jest bardzo sterylny, żadnego brumu, szumu, zupełnie jakbyśmy mieli do czynienia z urządzeniem półprzewodnikowym. Brawo. Kompresor pracuje w pełnym paśmie i jest dość neutralny brzmieniowo. Słychać jednak ciepłe, lampowe brzmienie i transformatory - to elementy, które szybko pozwalają wygrać wojnę z cyfrowymi emulacjami. Urządzenie działa bardzo przewidywalnie i jakość pracy nie odbiega od tej z oryginału. Ciężko tym urządzeniem coś zepsuć w brzmieniu, przy rozsądnych ustawieniach może być tylko lepiej.

 

 

Zdecydowanie mocną stroną jest sposób radzenia sobie z wysokimi częstotliwościami. Genialnie brzmią gitary akustyczne, które dostają sporo powietrza. Również żeńskie wokale zajmujące górny zakres środkowego pasma zyskują nowe życie. W porównaniu jednak do oryginału LA-2A trochę inaczej zachowuje się dół pasma. W Teletronixie jest go nieco więcej, lecz jednocześnie mniej góry. Dają znać o sobie inne transformatory sygnałowe. WA-2A nie jest więc idealnym odwzorowaniem brzmieniowym pierwowzoru, posiada swój własny charakter. W zasadzie to dobrze, bo przy znanym i przewidywalnym sposobie kompresji zyskujemy urządzenie z własnym brzmieniem, które w niektórych przypadkach (jak np. nagrywanie gitar akustycznych) może okazać się ciekawsze.

Bez wątpienia więc WA-2A jest bardzo użytecznym kompresorem, który warto mieć nawet jeśli posiadamy oryginał. Patrząc, w jak wielu zawodowych, wyposażonych po zęby w sprzęt studiach znajdziemy ten model, teza zdaje się znajdować swoje potwierdzenie w praktyce. Kompresory optyczne doskonale spełniają swoje zadanie podczas rejestracji gitary basowej. Nie inaczej jest tym razem. Bas wpięty w WA-2A zyskuje głębi i szerokości. Mając do dyspozycji tylko dwa pokrętła regulacyjne obsługa tego kompresora jest bardziej niż intuicyjna. Z jednej strony nie mamy możliwości ingerencji w czas ataku, ale z drugiej w większości zastosowań 10ms doskonale spełni swoją rolę.

 

 

Specyfikacja techniczna:

• Pasmo przenoszenia: 15 Hz - 20 kHz (±1 dB)
• Wzmocnienie: 40 dB ±1dB
• Poziom wejściowy: +16 dBm max.
• Poziom wyjściowy +10 dBm nominalny, +16 dBm maksymalny
• Zniekształcenia: <0.1% przy +10 dBm
• Poziom szumu: -74 dB
• Czas ataku: 10 ms
• Czas powrotu: 0.06 s do 50%, 0.5 - 5 s do całkowitego odpuszczenia
• Lampy: 2 × 12AX7, 1 × 12BH7, 1 × 6P1J
• Wejścia/wyjścia: BALANCED INPUT × 2 [XLR, jack 1/4"], BALANCED OUTPUT × 2 [XLR, jack 1/4"], STEREO LINK [jack 1/4”] Wymiary: 483 × 88 × 178 mm
• Ciężar: 5.4 kg