WYWIAD: Tomasz Budkiewicz

To był przypadek. Taki, że zostałem zaproszony do nagrania w studiu Polskiego Radia, muzyki do filmu Portrecista. Mój kolega nie mógł tego nagrywać i poprosił mnie żebym ja to zrealizował. To była szybka, spontaniczna sytuacja. Zgodziłem się oczywiście. 
Nigdy wcześniej nie miałem okazji pracować na SSL'ach. Owszem, widziałem kilka takich stołów w studiach. Dosyć szybkie przygotowania do nagrania spowodowały, że czy chciałem, czy nie, musiałem poznać ten stół. Potem zaczęła się przygoda ze studiem im. Agnieszki Osieckiej, gdzie wcześniej (teraz już tam tego stołu nie ma) stał SSL J9000. To na nim pracowałem i robiłem nagrania. Także SSL towarzysz mi cały czas. Muszę przyznać, że lubię te stoły.

Ostatnia płyta Kayah Transoriental Orchestra była również miksowana w studio S4 na stole SSL'a. Celowo został wybrany stół SSL'a ze względu na brzmienie.

Nie. Przypadkiem było to, że się z SSL'em spotkałem. Ale teraz jeśli miałbym wybierać spośród kilku stołów: między Neve, API czy nawet Audientem, to wybrałbym najchętniej SSL'a. Jeśli mam swoich klientów, którzy pytają mnie o studio to ten stół jest głównym wyznacznikiem.

To jest kwestia tego co nagrywamy, czy co nagłaśniamy. Tutaj mówimy teraz bardziej o tej sferze studyjnej. Jeśli dla przykładu nagrywam muzykę rockową, to do nagrania wykorzystałbym stół marki Neve, a do miksowania SSL. W przypadku muzyki popowej czy elektronicznej również wybrałbym SSL, dlatego że brzmienie tego stołu jest takie, które najbardziej mi odpowiada. Później na mikserze niewiele robię - nie equalizuję wielu elementów.

Brzmienie, które chcę uzyskać jest na tym stole takie jakie chce - po prostu. Na przykład była taka sytuacja, że część rzeczy podmiksowywałem na systemie G4000 SSL'a, a potem musiałem nagrać kwartet na Duality. Bardzo dobre połączenie. Architektura stołu, te same funkcje się powielały i nie sprawiały mi problemu. Mówię o konsoletach wielkoformatowych oczywiście.

Zawsze znajdzie się coś co można udoskonalić. To wychodzi w praniu. W kwestii tej SSL Live 500-ki, którą mieliśmy na koncertach Kayah, to generalnie jest to stół genialny. Co do funkcji, brzmienia i wszystkich systemów, all pass filtrów, które posiada, efektów itp. jest to stół genialny.

Oczywiście zawsze wyjdzie coś takiego, że mogliby poprawić to czy tamto. Na przykład mi bardzo przeszkadza znajdujący się po prawej stronie wyświetlacz parametrów kompresora, equalizera. Jeżeli chcemy sprawdzić jakieś parametry to zasłaniamy sobie ręką widoczność, dlatego, że te gałki są ustawione na osobę, która jest leworęczna. Prawą ręką obracając gałki zasłaniałem sobie wyświetlacz, który jest po prawej stronie. To jest taka rzecz, w przypadku której na początku, podczas przygotowania stołu do pracy, nie zwróciłem uwagi, ale później podczas koncertu wyszło, że co chwilę ten wyświetlacz sobie zasłaniam. A ten wyświetlacz jest pomocny. Dzięki niemu mamy wszystkie parametry na wierzchu. Tak na prawdę, to musiałbym jeszcze na nim trochę popracować, żeby móc powiedzieć co jeszcze trzeba zmienić. Poza tym nie mam w głowie takich konkretnych rzeczy, które muszą poprawić.

Pod względem brzmienia na pewno. Przez 15 lat nie spotkałem się z takim stołem, a grałem na Midasach i DiGiCo i wielu wielu innych. Mówię to z czystym sumieniem. SSL Live jest niezwykle prosty do skonfigurowania. Jeśli potrzebuję na przykład kolejną sumę, to ją sobie dodaję i ona jest - nie ma z tym problemu. W DiGiCo trzeba to z góry ustalać - tak myślę, bo nigdy sam tego nie konfigurowałem. Zawsze chłopacy z ekip technicznych mnie pytali o sumę, bo później może być problem.

Na przykład z rzeczy, które są w SSL'u fajne, to włączanie i wyłączanie insertów nie powoduje to, w przeciwieństwie do np. stołów Avida, zacinania dźwięku, podczas gry. Jest wiele takich aspektów, gdzie ten stół ma przewagę. Myślę, że SSL Live ma duże szanse namieszać trochę w branży. Nawet u nas w Polsce, bo gramy przecież wiele rożnych festiwali, gramy duże imprezy. Może któraś z firm rentalowych skusi się na niego, bo to jest na prawdę pod względem brzmienia i wygody pracy jeden z najlepszych stołów. Ja w każdym razie nie słyszałem lepszego.

Obserwujemy ostatnio taki odwrót od domeny cyfrowej i powrót do analogowości brzmienia, do używania sprzętu analogowego - do peryferiów, nagrywania na taśmę czy tłoczenia płyt winylowych. Czy widzisz tu jakiś związek tego co Ty robisz, z tym o co pytam?

Myślę, że tak. W livie cyfra daje nam ergonomię - nie musimy wozić ze sobą kilku racków z efektami itd jak przy konsoletach analogowych. Mamy to wszystko w stole. Oczywiście jeśli wybieramy (tak jak w stołach SSL'a) na przykład buss compressor, to jest to buss compressor wyprodukowany przez tę firmę. Jest tez kwestia tego co chcemy osiągnąć, na jakim systemie gramy i z jakim typem muzyki chcemy pracować. Dobry realizator mając narzędzie cyfrowe, czy analogowe, osiągnie zamierzony efekt. W studio jest zupełnie inaczej - tu jest większe przełożenie na brzmienie, które tak na prawdę daje nam taśma. To dobrze, że wracamy do tego.

Firmy bardzo mocno skupiają się na tym, żeby sprzęt cyfrowy brzmiał możliwie jak najbardziej analogowo. Teraz to naprawdę duża rewolucja chociażby pod względem tego, że gramy w wyższych częstotliwościach próbkowania, gramy z większym bitrate'em. To ma ogromny wpływ na brzmienie. Choć jest to cyfra, można powiedzieć, że „tłuste" brzmienie można wykręcić.

Jeśli chodzi o muzyków, to myślę, że jest to najwyższa półka w Polsce - Piotr Żaczek, Robert Luty. Michał „FOX" Król, który jest tutaj genialnym aranżerem, kompozytorem, klawiszowcem - z taką niezwykłą wyobraźnią muzyczną, świetnie się z nim pracuje. Dalej Krzyś Pszona - kierownik zespołu, który gra na pianie Rhodes'a, pianista jazzowy Janusz Smoczyński, Jose Torres, Damian Kurasz...

To są ludzie, którzy dają Ci taką swobodę i warunki pracy, że mogę skupić się tylko na tym, żeby ich muzykę ładnie "zrobić", wszystko po to aby u słuchaczy wywołać tzw. ciarki na plecach. Ci muzycy mi to dają - to najważniejsza rzecz. Bo czy ja zagram na tym systemie, czy innym to jest mało ważne. Gram z tymi ludźmi i wiem jakie są ich oczekiwania, jakie predyspozycje.

Dużo z nimi rozmawiam na temat muzyki, na temat brzmienia. Często przed koncertami rozmawiam z Lutkiem. On mi mówi, że na koncert przywiezie taki i taki werbel. Na przykład konsultowaliśmy przed trasą „Kamień” dobór stopy, bo przywoził jakąś starą, wyszukaną. Te kwestie mamy omówione. Także bardzo dobrze mi się pracuje jeśli chodzi o muzyków.

A jeśli chodzi o kwestię Kayah…. Kayah jako artystka wie czego chce. Jest bardzo świadomą artystką, bardzo skrupulatna jeśli chodzi o brzmienie i warunki na scenie. Jak słyszy i co słyszy, w jaki sposób mają być pewne rzeczy zagrane. Jest genialna. Bardzo dobrze się z nimi pracuje.